Tarih: 29 / Nisan / 2024 //Sayfa hit sayısı:  4569   

Peronospora parasitica
Mildiyö Hastaligi



Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Peronospora parasitica (Pers) Fr. (Hyaloperonospora parasitica) obligat fungal bir hastalik etmen olup, Crucifer familyasina ait bitkilerinde mildiyö hastaligina neden olmaktadir. Hastalik etmeni bitkileri fide döneminden baslamak üzere tüm dönemlerde bitkileri etkileyebilir ve bitkinin tüm yesil aksamlari etmenden etkilenmektedir. Hastalik etmeni özellikle serin ve asiri nemli olan fide yataklarinda oldukça tahripkar olabilir. Hastalik etmeni konidi ya da sporongia olarak adlandirilan küçük sporlar ile kolaylikla etrafa yayilir. Bu sporlar enfekte olan bitki yapraklarinin stomalarindan bir kaç tane sap seklinde disari çikan ve agaç gibi dallanmis sporangiofore (spor tasiyici organ) üzerinde meydana gelirler. Bu yapilar üzerinde olusan spoangiosporlar limon biçiminde ve hakim olan rüzgarlar ile hemen kopmakta ve kolaylikla etrafa yayilmaktadir. Spor tasiyici organlar bitkinin etkilenen bölgesinde ve yaprak altlarinda beyaz bir fungal gelime olarak gözle görülmektedir. Sporlar gece boyunca üretilir ve nisbi nemin bir dereceye kadar düsük oldugu gün boyunca serbest birakilirlar. Bu sporlar rüzgardan baska kisa mesafeler su siçramalari ile de etrafa yayilmaktadir. Duyarli bitki üzerine yerlesen sporlar ya harekteli sporlarini (zoospor) ya da infekte etme özelligine sahip çimlenme tüplerini meydana getirirler. Bu sekilde çimlenen sporlar 3 saat içerisinde bitkiye girisi gerçeklestirebilir. Sporlar nadirde olsa bitkileri direk olarak infekte etmeleri mümkündür. Fungusun çimlenen çim tüpleri apressorium denilen enfeksiyon ayaklarini olusturur ve bunlar sayesinde büyük bir basiç uygulayarak hücreye direk girisi basarirlar. Bitkiye yerlesen fungus 5- 7 gün içerisinde bitki stomalarindan 2-3 adet sporangiforelarini (spor tasici organ) disari salar ve bunlar üzerinde sporangia ya da konidi sporlarini üretirler. Uygun hava kosullari altinda her bir lezyonun alt tarafinda binlerce sporangispor olusur ve büyük alanlara kolaylikla ve hizla dagilirlar. Hastalik etmeninin spor olusumu ve infeksiyon yetenekleri nispeten serin ve %100' e varan nemli kosullarda çok daha fazla etkili olmaktadir. Ayrica spor olusumu isik intensitesinin fazla oldugu ve gece sicakligini 16 °C ve üzerinde oldugu havalarda engellendigi bildirilmektedir. Hastalik etmeni gece sicakliginin 6-10 °C ve gündüz ise 16-21 °C oldugu ve hava nemin %100 ' e vardigi ortamlarda en iyi sekilde gelismektedir. Hastalik etmeni kis gibi olumsuz kosullarini ise misel ya da eseyli üreme sonucu ürettikleri dayanikli oosporlari ile infekteli bitki artiklari üzerinde geçirmektedir. Bu oosporlar sayesinde fungusun bir çok yeni fizyolojik irkinin ortaya çikdigi sanilmaktadir. Fungal etmen sistemik olarak da bitkileri enfekte edebildiginden enfekteli bitki tohumlari ile de tasinma durumu söz konusu olabilir, fakat tam olarak belirtilmemektedir. Fungus bir sezondan diger sezona yine etrafda infekteli olan yabanciotlar üzerinde de barinarak da geçirebilir.


Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):
Mildiyö hastalik belirtileri bitkilerin yapraklari üzerinde morumsu, düzensiz lekeler seklinde ilk olarak kendini gösterir. Serin ve nemli ortamlarda, lekeler genisler ve sari kahverengi bir renge dönüsmektedir. Uygun olan hava ortamlarinda fungusun yaprak altinda damarlar ile sinirlanmis seklide fungusun spor tabakasi gözle farkedilmektedir. Etkilenen bu alanlar genisler, koyu bir renge döner ve kagit gibi incelir. Bitkilerin siddetli infektelenme durumlarinda tüm yaprak hastaliktan dolayi ölebilir. Infektelenen brokkoli ve karnibahar gibi bitkilerin bas ya da çiçek kisimlari hizla kötülesir ve bunlar pazar degerini tamamen kaybetmektedir.





Mücadelesi
Kültürel mücadele
1. Dayanikli kültüvarlarin kullanimi.
2. Ürün rotasyonu yapilabilir.
3. Hastalikli bitki artiklari ya derin sürülerek toprak altina verilebilir ya da toplanarak imha edilmeli.
4. Bitkiler çok iyi yetistirme kosullarinda yetistirilmeli, asiri nem olusumundan bitkiler korunmali ve bitkileri kuru tutaca her türlü uygulama tatbik edilmelidir.
5. Konukçuluk yabacagi mühtemel yabanciotlar kontrol altina alinmali, gerekirse bir kimyasal ilaçlama yapilabilir.
6. Hastaligin sistematik oldugu ve tohumla tasinma ihtimalinide göz önünde bulundurulmalidir. Bu yüzden temiz ve sertifikali tohumlarin kullamina özen gösterilmelidir. Eger busasik oldugu alanlardan gelen tohumlar kullanilacak ise tohumlara sicak uygulamasi tatbik edilebilir. Ya da dikimden önce sistemik olan tohum ilaçlari tohumlara tatbik edilebilir. 7. Tohum yataklarindan alinn bitkilerin hastalik ile bulasik olup olmadigi kontrol edilmeli, bulasik fideler tarlaya ya da seraya sasirtilmamali.
Kimyasal mücadele
Hastalik etmenin ilk belirtileri görülür görülmez ilaçlama yapilabilir. Zirai mücadele ilaçlari olarak Maneb, FosetylAl, Metalaxyl ve bakirli preparatlar kullanilabilir. Yalniz mildiyö hastaliklari ile mücadele programi uygulanirken bir ilaç bir kaç kere üst üste atilmamasina öenm verilmelidir. Bu durum hem etmenin ilaça karsi dayaniklilik gelistirmesini hemde yeni irlarinin olusumunu azaltabilir.
Y
Etmenin sitematiğini görmek istiyorsanız etmenin ismini tıklayınız
Peronospora parasitica
 

Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net